سئول، ۱۴ فوریه ۲۰۲۴ – در حالی که روز ولنتاین (چهاردهم فوریه) در سراسر جهان با گلهای سرخ، شکلات و شامهای رمانتیک شناخته میشود، این جشن در قاره آسیا هویتی بهشدت متفاوت و چندوجهی به خود میگیرد که آمیزهای از سنتهای تاریخی، آداب محلی و تأثیرات مدرن غربی است. این گزارش عمیقاً به تنوع بینظیر شیوههای ابراز عشق در فرهنگهای آسیایی میپردازد؛ از رسوم دقیق اهدای شکلات در ژاپن تا جشنهای ازدواج دستهجمعی در فیلیپین.
مروری بر جلوههای فرهنگی ولنتاین در شرق آسیا
ولنتاین در آسیا صرفاً یک جشن عاشقانه نیست، بلکه بازتابی از ساختارهای اجتماعی و فرهنگی غالب در هر کشور است. این تنوع از طریق ترکیب بیهمتای رویدادهای محلی و جذب سنتهای خارجی تجسم مییابد.
ژاپن و فرهنگ پیچیده شکلات
در ژاپن، ولنتاین بیشتر یک تکلیف رسمی است تا صرفاً یک ابراز عشق خصوصی. سنت بر این است که زنان به مردان شکلات هدیه دهند. این شکلاتها دارای دستهبندیهای مشخصی هستند:
- جیری چاکو (Giri Choco): «شکلات الزامی» که به همکاران، دوستان و آشنایان داده میشود و بیشتر نماد ادب و روابط اجتماعی است تا احساسات رمانتیک.
- هونمی چاکو (Honmei Choco): «شکلات واقعی» که مختص معشوق یا فردی بسیار خاص است و نشاندهنده عشق حقیقی است.
نکته قابل توجه، جشن «روز سفید» است که یک ماه بعد، در ۱۴ مارس، برگزار میشود. در این روز، مردان موظفند هدایایی معادل دو یا سه برابر ارزش شکلاتهای دریافتی، به زنان بازگردانند. این تبادل هدیه، اهمیت هماهنگی اجتماعی و ابراز احساسات ظریف در فرهنگ ژاپنی را برجسته میسازد.
کره جنوبی: چرخه ماهانه عشق
کره جنوبی از الگوی اهدای شکلات زنانه در فوریه و بازپسدهی مردانه در مارس پیروی میکند. با این حال، کره این جشن را به یک تقویم ماهانه از رویدادهای عاشقانه بسط داده است. برجستهترین سنت منحصر به فرد این کشور، «روز سیاه» در ۱۴ آوریل است. در این روز، افراد مجردی که در دو ماه قبل هدیهای دریافت نکردهاند، گرد هم میآیند و نودلهای سس سویا سیاه (ججنگمیون) میخورند. این سنت، نوعی طنز خودانتقادی و همبستگی جمعی برای وضعیت تجرد است. سایر روزهای ۱۴ام شامل «روز رز»، «روز بوسه» و «روز شراب» هستند که نشاندهنده تمرکز مستمر جامعه کره بر روابط فردی و جمعی است.
جنوب شرق آسیا: از عروسیهای همگانی تا پرتاب پرتقال
در جنوب شرق آسیا، ولنتاین اغلب با فعالیتهای عمومی و مذهبی آمیخته میشود که از جلوههای صرفاً عاشقانه فراتر میروند.
فیلیپین به دلیل جشنهای جامعهمحور ولنتاین، یا «Araw ng mga Puso»، شهرت دارد. سنت اصلی این روز، برگزاری عروسیهای همگانی عظیم است که توسط دولتهای محلی سازماندهی میشود و خدمات رایگان از جمله حلقههای ازدواج، گلها و کیک را برای زوجهای کمبضاعت فراهم میکند. این رویداد تاکید میکند که عشق، مفهومی فراگیر در سطح ملی است.
مالزی و سنگاپور ولنتاین غربی را با سنتهای چینی در هم میآمیزند. در این کشورها، ولنتاین با «چپ گوه مه» (پانزدهمین روز پس از سال نو چینی) مصادف میشود. در این سنت، زنان مجرد نام و آرزوهای خود را روی پرتقالها مینویسند و آنها را به رودخانهها یا دریا پرتاب میکنند، به این امید که مرد مناسبی آنها را پیدا کند و یک زوج شکل گیرد.
چین و تقابل سنت و مدرنیته
در مناطق شهری چین، ولنتاین غربی با تبادل هدایای رمانتیک و شامهای مجلل به سرعت محبوب شده است. با این حال، چین جشن عشق سنتی خود را نیز حفظ کرده است: فستیوال کیکسی (Qixi). این جشن در هفتمین روز از هفتمین ماه قمری برگزار میشود و ریشه در افسانه چوپان (Cowherd) و بافنده (Weaver Girl) دارد که سالی یک بار به یکدیگر میرسند. امروزه، بسیاری از چینیها هر دو جشن را برگزار میکنند و مرز بین آداب رمانتیک غربی و میراث تاریخی را کمرنگ میسازند.
هند و «هفته عاشقان»
در میان جوانان شهری هند، ولنتاین به یک رویداد فرهنگی عظیم بدل شده است که اغلب به صورت یک «هفته عاشقان» با تمهای روزانه مانند روز گل رز، روز شکلات و روز پیشنهاد ازدواج جشن گرفته میشود. علیرغم انتقادات برخی گروههای محافظهکار به ریشههای غربی آن، این هفته به عنوان عرصه اصلی ابراز عشق مدرن در میان نسل جوان تثبیت شده است.
نتیجهگیری: جهانی بودن عشق در قاب محلی
ولنتاین در آسیا بیش از یک مناسبت برای ابراز محبتهای فردی است؛ این جشن لنزی است که از طریق آن میتوان پیچیدگیهای تعاملات اجتماعی، تاریخچههای فرهنگی و پویاییهای مدرنیزاسیون را مشاهده کرد. از سلیقهپردازیهای دقیق هدیه در ژاپن تا ابراز عشق عمومی در فیلیپین و همپوشانی با اعیاد بهاری در بنگلادش، هر کشور آسیایی برداشتی یگانه از جهانیترین احساس انسان، یعنی عشق ورزیدن، ارائه میدهد. این تنوع، جهانی بودن عشق و در عین حال اهمیت روایتهای محلی در تعریف آداب آن را تصدیق میکند.