تهران – در طول تاریخ، برخی از گلها به دلیل زیبایی استثنایی، نادر بودن یا اهمیت فرهنگی عمیق، جایگاهی فراتر از یک گیاه ساده پیدا کردهاند. این نگینهای دنیای گیاهشناسی، که برخی با قیمتهای سرسامآور معامله میشوند و برخی دیگر اساساً بیقیمت هستند، نشاندهنده اوج صنعت پرورش و میراث فرهنگی بشر با طبیعت هستند. در ادامه، سفری خواهیم داشت به دنیای تعدادی از دستنیافتنیترین و گرانترین گلهای شناختهشده در جهان.
رز ژولیت: داستان یک شکوفه سه میلیون پوندی
در سال ۲۰۰۶، رز «ژولیت» (Juliet Rose) اولین رونمایی خیرهکننده خود را در نمایشگاه گل چلسی تجربه کرد. پرورش این رقم خیرهکننده با گلبرگهای هلویی و شکلی فنجانی، ۱۵ سال وقت و کار پرورشدهنده مشهور رز، دیوید آستین، را به خود اختصاص داد. هزینه تخمینی تحقیقات و پرورش اولیه این رز، سر به فلک کشیده و حدود ۳ میلیون پوند استرلینگ (تقریباً ۵ میلیون دلار آمریکا در آن زمان) گزارش شد.
اما آنچه ژولیت را بسیار خواستنی میکند، فقط قیمت اولیه آن نیست؛ بلکه ترکیبی از تلاش ماهرانه برای ایجاد زیبایی کلاسیک انگلیسی است که تولید آن توسط پرورشدهندگان مدرن دشوار بود. هرچند امروزه شاخههای این رز در دسترس قرار دارند، اما رقم اصلی نمادی از تعهد و هنری است که در بالاترین سطح پرورش رز به کار گرفته شده است.
ارکیده شنژن نوکه: شاهکار ۲۲۴ هزار دلاری
در سال ۲۰۰۵، ارکیدهای که توسط محققان کشاورزی چینی به طور مصنوعی پرورش یافته بود، با قیمت بیسابقه ۱.۶۸ میلیون یوان چین (معادل تقریبی ۲۲۴ هزار دلار آمریکا) در حراجی به فروش رسید و عنوان گرانترین گل تاریخ را از آن خود کرد. محققان چینی هشت سال برای ایجاد این رقم منحصربهفرد وقت صرف کردند.
ارکیده «شنژن نوکه» (Shenzhen Nongke Orchid) نمایانگر همافزایی موفقیت علمی و زیبایی طبیعی است. شکوفههای ظریف سبز مایل به زرد و عطر دلپذیر، در کنار نادر بودن و نیاز آن به چرخههای شکوفهدهیِ طولانی (هر چهار تا پنج سال)، ارزش این گیاه را دوچندان ساخت. هویت خریدار این ارکیده هرگز فاش نشد، که به رمز و راز حاکم بر این رکورد افزود.
پادشاهیهای کوتاه: گلهایی فراتر از قیمت
کادوپور: بیقیمت و گذرا
گل کادوپور (Kadupul Flower)، بومی سریلانکا، به دلیل ماهیت وجودی خود، «بیقیمت» تلقی میشود؛ زیرا هرگز نمیتوان آن را خرید. این کاکتوس کمیاب (Epiphyllum oxypetalum) فقط در طول شب شکوفا میشود و پیش از طلوع خورشید پژمرده میگردد. شکوفایی آن که پر از عطر مسحورکننده است، غالباً حول نیمهشب رخ میدهد.
کادوپور در آیین بودایی معنایی عمیق دارد و نمادی از بیداری و ماهیت ناپایدار زندگی است. شاهدان عینی گزارش دادهاند که ساعتها برای دیدن باز شدن گلبرگهای سفید و ستارهای شکل آن صبر میکنند؛ تجربهای که به همان اندازه هر گل قابل خریدی ارزشمند به شمار میآید.
زعفران: ادویه گرانبها از گل
در حالی که عموم مردم زعفران را یک ادویه میشناسند، این ماده از کلالههای ظریف گل بنفش رنگ کروکوس (Crocus sativus) به دست میآید. فرآیند برداشت طاقتفرسا دلیل اصلی قیمت بالای زعفران است. به طور سنتی، حدود ۱۵۰ هزار گل برای تولید تنها یک کیلوگرم زعفران خشک شده مورد نیاز است، زیرا هر گل تنها سه رشته کلاله دارد که باید با دست و در لحظات حساس طلوع خورشید چیده شوند. قیمت زعفران بسته به کیفیت، میتواند بین ۵۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار برای هر پوند متغیر باشد.
ارکیده روتشیلد: زیبایی در خطر انقراض
«طلای کینابالو» یا ارکیده دمقرمز روتشیلد (Paphiopedilum rothschildianum)، یکی از ارقام به شدت در معرض خطر است که تنها در دامنه کوه کینابالو در مالزی یافت میشود. شکوفا شدن هر گیاه تقریباً ۱۵ سال طول میکشد و گلهای راهراه قرمز و قهوهای آن میتوانند تا ۶۰ سانتیمتر رشد کنند.
حراجهای غیرقانونی این گیاه را تا آستانه انقراض پیش برد. اگرچه تلاشهای حفاظتی به حفظ آن کمک کرده است، اما قیمت بالای آن (گاه تا ۵۰۰۰ دلار برای هر گیاه) ناشی از کمبود، رشد کند و ظاهر کاملاً متمایز آن است.
گلهای مورد توجه به دلایل متفاوت
سوسن بدبو یا گل جسد: گل جسد (Amorphophallus titanum) به دلیل بوی زننده شبیه به لاشه پوسیده شهرت دارد. علیرغم این بو، شکوفایی نادر آن، که ممکن است فقط یک بار در دهه رخ دهد و تنها ۲۴ تا ۴۸ ساعت دوام داشته باشد، هزاران بازدیدکننده را به باغهای گیاهشناسی سراسر جهان میکشاند. ارزش این گل در نادر بودن آن و نمایش بصری بینظیر نهفته است.
کاملیا میدلمیست قرمز (Middlemist’s Red): زمانی این کاملیا در چین رایج بود، اما اکنون به یکی از کمیابترین گلهای جهان تبدیل شده است. تنها دو نمونه شناختهشده از آن باقی مانده است: یکی در گلخانهای در انگلستان و دیگری در باغی در نیوزیلند. این کاملیا، گرچه از نظر ظاهری ساده است، اما به دلیل نادر بودن مطلق، ارزش فوقالعادهای دارد. تلاشهای حفاظتی گستردهای برای تضمین بقای این گونه در حال انجام است.
به طور کلی، گلهای گرانبها و خواستنی جهان همواره داستانی برای گفتن دارند؛ از فداکاری در پرورش تا اهمیت فرهنگی و نادر بودن طبیعی. ارزش این گیاهان فراتر از قیمتهای مبادلاتی است و به ما یادآوری میکنند که برخی از بزرگترین هدایای طبیعت نیازمند صبر و احترام عمیق انسانی هستند.