تهران، ایران – گل صدتومانی (Peony) با زیبایی جاودانه و لایههای ظریف گلبرگهایش، همواره یکی از محبوبترین گیاهان زینتی در باغها، دستهگلها و تزئینات محافل بوده است. کشت موفق این گیاه منحصربهفرد نیازمند درک دقیق نیازهای رشدی آن است. کارشناسان باغبانی معتقدند که با رعایت اصول صحیح کاشت و مراقبت، میتوان این گیاهان باشکوه را سالها در باغ حفظ کرد و هر بهار از منظره خیرهکننده آنها لذت برد.
اصول انتخاب و مکانیابی
اولین گام برای تضمین سلامت و شکوفایی گل صدتومانی، انتخاب نوع مناسب گیاه است. صدتومانیها به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- صدتومانی علفی (Herbaceous Peony): ساقههای این نوع پس از زمستان از بین میرود و در بهار مجدداً رشد میکند. این نوع مقاوم به سرما بوده و گلهای بزرگ و معطری تولید میکند.
- صدتومانی درختی (Tree Peony): این گونه دارای ساقههای چوبی دائمی است و دیرتر از نوع علفی گل میدهد. گلهای آن بزرگتر و چشمگیرتر است.
- صدتومانی ایتو (Itoh Peony): هیبریدی از دو نوع فوق است که مقاومت نوع علفی و اندازه گلهای نوع درختی را ترکیب میکند و دوره گلدهی طولانیتری دارد.
به گزارش متخصصان، ترکیب گونههای زودرس، میانفصل و دیررس میتواند طول مدت نمایش گلها در طول فصل بهار را افزایش دهد.
انتخاب بستر مناسب و کاشت اصولی
گل صدتومانی برای رشد و گلدهی بهینه، نیاز حیاتی به نور مستقیم خورشید دارد؛ حداقل شش ساعت تابش روزانه توصیه میشود. اگرچه این گیاه میتواند سایه جزئی را تحمل کند، کمبود نور تولید شکوفه را بهشدت کاهش میدهد.
خاک با زهکشی عالی ایدهآلترین بستر کاشت است. صدتومانیها مستعد پوسیدگی ریشه در خاکهای سنگین یا باتلاقی هستند. اصلاح خاکهای رسی با مواد آلی مانند کمپوست یا کود پوسیده ضروری است. سطح pH خاک باید کمی اسیدی تا خنثی باشد (حدود ۶.۵ تا ۷.۰).
زمان کاشت برای ریشههای لخت صدتومانی پاییز است تا فرصت کافی برای استقرار ریشه پیش از شروع زمستان فراهم شود. عمق کاشت یک عامل بحرانی است؛ ریشهها باید طوری قرار گیرند که «جوانههای رشد» یا «چشمهها» (Eyes) تنها حدود ۵ سانتیمتر زیر سطح خاک قرار گیرند. کاشت بیش از حد عمیق یا سطحی، هر دو میتوانند گلدهی را به تأخیر بیندازند یا متوقف سازند. گیاهان باید با فاصله ۹۰ تا ۱۲۰ سانتیمتری از یکدیگر کاشته شوند تا جریان هوای مناسب تضمین شود و خطر بیماریهای قارچی کاهش یابد.
آبیاری، تغذیه و حمایت از گلها
صدتومانیهای تازه کاشته شده نیاز به آبیاری منظم دارند تا ریشه تثبیت شود. پس از استقرار، آنها تا حدودی به خشکی مقاوم هستند اما در طول فصل رشد، حفظ رطوبت ثابت خاک به بهترین عملکرد کمک میکند.
کوددهی باید در اوایل بهار انجام شود. استفاده از کود متعادل یا کمپوست کافی است. کشاورزان هشدار میدهند از استفاده بیش از حد از کودهای حاوی نیتروژن بالا اجتناب شود، چرا که این امر رشد شاخ و برگ را به قیمت کاهش تولید گل افزایش میدهد.
به دلیل وزن زیاد گلها، بهویژه پس از بارندگی، استفاده از تکیهگاههای فلزی یا طوقههای نگهدارنده برای جلوگیری از خم شدن یا شکستن ساقهها ضروری است. همچنین، پوشاندن بستر گیاه با مالچ آلی (مانند خرده چوب) به حفظ رطوبت و کنترل علفهای هرز کمک میکند، هرچند باید دقت شود که مالچ با جوانههای رشد تماس نداشته باشد تا از پوسیدگی جلوگیری شود.
مدیریت آفات و بیماریها
گلهای صدتومانی معمولاً گیاهانی مقاوم هستند، اما ممکن است با مشکلاتی روبرو شوند:
- پوسیدگی خاکستری (Botrytis Blight): شایعترین بیماری قارچی است که باعث قهوهای شدن جوانههای گل میشود. بهبود جریان هوا و حذف سریع بافتهای بیمار بهترین راه پیشگیری است.
- سفیدک پودری (Powdery Mildew): با لایهای سفید و پودری روی برگها مشخص میشود که اغلب با فاصله گذاری مناسب و نوردهی کافی کنترل میشود.
در مورد صدتومانیهای علفی، هرس کامل ساقهها تا سطح زمین در اواخر پاییز ضروری است و باید تمام برگهای زرد یا بیمار حذف شوند تا از زمستانگذرانی آفات و بیماریها جلوگیری شود.
صبر و مراقبت مستمر کلید موفقیت در پرورش این گلهای سلطنتی است. اگرچه ممکن است چند سال طول بکشد تا گیاه به بلوغ کامل برسد، اما صدتومانیهای استقرار یافته هر ساله شکوفههای بیشتر و باشکوهتری را هدیه خواهند داد و باغ شما را به نقطه کانونی فصل بهار تبدیل خواهند کرد.