روز مادر، به عنوان یادبودی برای قدردانی از مادران، مادربزرگها و شخصیتهای مادرانه، در سراسر جهان گرامی داشته میشود. اگرچه بسیاری از کشورها این مراسم را در دومین یکشنبه ماه مه برگزار میکنند، اما زمینههای تاریخی، آداب و رسوم و بیان فرهنگی آن در آسیا و اروپا تنوع چشمگیری دارد. این جشنهای بینالمللی، که اغلب آمیزهای از سنتهای خانوادگی، تبادل هدایا و یادبودهای عمومی هستند، نشاندهنده عمق پیوندهای عاطفی و اهمیت جایگاه مادری در بافتهای فرهنگی گوناگون هستند.
آسیا: پیوند سنتهای دیرین با تجلیل مدرن
در قاره آسیا، بزرگداشت روز مادر تلفیقی از احترام عمیق به والدین و شیوه های مدرن گرامیداشت است. در ژاپن (母の日)، که این روز در دومین یکشنبه مه جشن گرفته میشود، تمرکز بر قدردانی قلبی و احترام خانوادگی است تا تجملات مادی. اهدای گل میخک، نماد عشق و خلوص، به همراه کارتهای دستنویس و دورهمیهای خانوادگی، ارزش “اهمیت نیت بر ماده” در فرهنگ ژاپنی را برجسته میکند. ترویج این روز در ژاپن بهطور قابلتوجهی پس از جنگ جهانی دوم و تحت تأثیر فرهنگ غربی گسترش یافت و به تقویت همبستگی خانواده کمک کرد.
در کره جنوبی، روز «پدر و مادر» در هشتم مه برگزار میشود که در آن از مادر و پدر، توأمان، تجلیل میشود. کودکان با اهدای گل میخک و نامههای تقدیر، که بازتابی از آیین سنتی احترام به والدین (孝道) و اخلاق کنفوسیوسی است، قدردانی خود را ابراز میکنند.
در چین، روز مادر از دهه ۱۹۸۰ و با تأثیر رسانهها و جهانیشدن، محبوبیت یافته است. جوانان معمولاً با هدایایی نظیر گل، شکلات یا برگزاری شامهای خانوادگی، فداکاری مادران را ارج مینهند. این امر نشانگر تلفیق آداب جهانی با ساختار سنتی خانواده چینی است. همچنین در هند و فیلیپین، اگرچه منشأ این روز غربی است، اما به سرعت با تأکید دیرینه این جوامع بر پیوندهای خانوادگی و نقش محوری مادر در خانواده، هماهنگ شده است.
اروپا: ردپای تاریخی و جشنهای صمیمی
در اروپا، ریشههای روز مادر اغلب به سنتهای قدیمی باز میگردد، که در طول زمان با شیوه های مدرن جشن ترکیب شده است. در بریتانیا، «یکشنبه مادری» (Mothering Sunday) که در چهارمین یکشنبه روزه بزرگ مسیحیان برگزار میشود، منشأ تاریخی دارد. این روز با دیدار خانوادهها و سپاسگزاری از مادر پیوند خورده و امروزه با تبادل کارت، گل و هدایای شخصی مانند شکلات یا بستههای سلامتی همراه است.
در فرانسه (Fête des Mères)، که اوایل قرن بیستم مرسوم شد، تأکید بر بیان محبتآمیز و شخصی است. خانوادهها با اهدای گل، شکلات یا تهیه غذاهای خانگی و نامههای قدردانی، صمیمیت این پیوند را جشن میگیرند.
ایتالیا (Festa della Mamma) در دومین یکشنبه مه، با محوریت شامهای خانوادگی و اهدای گلهایی مانند رز و میخک متمایز میشود که بازتابی از اهمیت فرهنگ غذایی و روابط خانوادگی در ایتالیا است. در آلمان (Muttertag)، علاوه بر هدایا، تهیه صبحانه در بستر برای مادر رایج است و این روز فرصتی برای سفرهای تفریحی خانوادگی نیز محسوب میشود.
در کشورهای اسکاندیناوی (مانند سوئد و نروژ)، این جشن با حسی صمیمی و شخصی برگزار میشود که شامل هدایای کوچک، گلها یا پخت شیرینیهای خانگی است. کشورهای اروپای شرقی مانند لهستان، جمهوری چک و مجارستان، نیز روز مادر را با ترکیبی از تأثیرات غربی و سنتهای محلی با اهدای گل، شیرینی و نمایشهای مدرسهای گرامی میدارند.
تجلیل جهانی از عطوفت مادری
روز مادر، با وجود گستردگی جهانی خود، هویتی عمیقاً فرهنگی دارد. در آسیا، این مراسم اغلب سنتهای احترام به والدین را با آداب مدرن در هم میآمیزد، در حالی که در اروپا، ریشههای تاریخی با تجلیلهای صمیمی خانوادگی و فعالیتهای عمومی ترکیب میشود. خواه با اهدای یک دسته گل، یک کارت دستنویس، یا صرف یک وعده غذایی مشترک، جوهره روز مادر در هر کجای جهان، قدردانی از فداکاری مادرانه و ارج نهادن به پیوندهای بیبدیل خانواده است.