دبیری، ایران – هنر دیرینه فشردن گلها، تکنیکی برای حفظ زیبایی گلها در قالب دو بعدی، بار دیگر مورد توجه علاقهمندان به هنرهای دستی و گیاهشناسی قرار گرفته است. موفقیت در این فرآیند هنری تا حد زیادی به انتخاب صحیح گلهایی بستگی دارد که پس از خشک شدن، رنگ و شکل خود را به طور مؤثری حفظ میکنند. متخصصان اخیراً مجموعهای از معیارهای انتخاب و فرآیندهای بهینه برای اطمینان از نتایج عالی این فعالیت ظریف را ارائه دادهاند.
معیارهای کلیدی برای انتخاب گلهای مناسب
کارشناسان تأکید میکنند که گلهای ایدهآل برای فشردهسازی دارای ویژگیهای مشترکی هستند. مهمترین ویژگی، پایین بودن رطوبت ذاتی گل است، زیرا گلهایی با محتوای آب بالا، خطر قهوهای شدن یا کپکزدن در حین فرآیند خشک کردن را افزایش میدهند. گلهایی با ساختار نازک یا گلبرگهای تک لایه برای این هدف مناسبترند، چرا که سریعتر و یکنواختتر خشک میشوند. ضخامت گلبرگهای متراکم عموماً توصیه نمیشود، زیرا میتوانند رطوبت را به دام انداخته و منجر به پوسیدگی شوند.
بهترین نامزدها برای فشردهسازی حرفهای
چندین گونه گیاهی به دلیل ویژگیهایشان بهطور ویژهای برای این تکنیک مناسب هستند:
- بنفشه سهرنگ و بنفشه فرنگی (Pansies and Violas): این گلها شاید قابل اعتمادترین گزینه باشند. شکل مسطح و گلبرگهای نازک آنها باعث میشود رنگهای قوی بنفش، زرد و نارنجی را به خوبی حفظ کنند.
- کیهان (Cosmos): گلبرگهای کاغذی و ظریف کیهان، پس از فشردهسازی، زیبایی نیمهشفافی ایجاد میکنند. ساختار ساده آنها خشک شدن یکنواخت را تضمین کرده و رنگها از سفید تا سرخابی عمیق ثابت میمانند.
- مارگریت و اقاقیا (Daisies and Black-Eyed Susans): این گلها به دلیل شکل متقارن و مسطحشان، انتخاب خوبی برای مبتدیان به شمار میروند؛ اگرچه گلهای سفید ممکن است کمی زرد شوند.
- گل ماهور و دلفینیوم (Larkspur and Delphinium): این گونهها به دلیل داشتن رنگهای آبی و بنفش غلیظ شناخته شدهاند، رنگهایی که حفظ آنها معمولاً دشوار است. گلهای کوچک آنها را میتوان به صورت جداگانه یا بر روی ساقه فشرده کرد.
- رز (Roses): رز نیاز به توجه ویژه دارد. توصیه میشود گلهای تازه شکفته شده را انتخاب کرده و گلبرگها را به صورت جداگانه خشک کنید. گلبرگهای قرمز تیره تمایل به حفظ عمق رنگ دارند، در حالی که رنگهای صورتی و زرد پایدارتر هستند.
اجزای ساختاری و مکملها:
استفاده از عناصر غیر گل نیز برای افزودن بافت و علاقه بصری حیاتی است. سرخسها (Ferns) و شوید وحشی (Wild Carrot Flower) به ترتیب ساختارهای کامل و الگوهای توری پیچیدهای ارائه میدهند. این عناصر به سرعت خشک شده و انعطافپذیری خود را در چیدمان حفظ میکنند.
نکات حیاتی در زمان برداشت و فرآیند اولیه
کارشناسان توصیه میکنند که گلها را در اواسط صبح، زمانی که شبنم خشک شده اما حرارت روز هنوز باعث پژمردگی نشده است، برداشت کنید. باید گلهایی انتخاب شوند که به تازگی کاملاً باز شده یا کمی پیش از اوج شکوفایی خود قرار دارند. این امر از آنجا مهم است که گلها در طول فرآیند کمی به باز شدن ادامه میدهند.
تکنیکهای فشردهسازی و حفظ رنگ
برای نتایج مطلوب، استفاده از یک پرس گل مکانیکی (Flower Press) با پیچهای قابل تنظیم برای اعمال فشار یکنواخت توصیه میشود. برای روشهای سنتیتر، قرار دادن گلها بین مواد جاذب (مانند کاغذ ابریشم یا مقواهای جاذب) و سپس قرار دادن آنها در کتابهای سنگین، مؤثر است. مهم است که کاغذ جاذب در چند روز اول به منظور حذف رطوبت سریع و جلوگیری از کپکزدگی، تعویض شود.
حفظ رنگ و چالشها:
گرچه محو شدن رنگ اجتنابناپذیر است، میتوان این فرآیند را کند کرد. گلهای فشرده شده باید در محیطی خشک و عاری از اسید و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری شوند. رطوبت نه تنها میتواند باعث کپکزدگی شود، بلکه نرم شدن گلبرگهای خشک را نیز به دنبال دارد. در حالی که رنگهای زرد و نارنجی اغلب پایدارترین هستند، رنگهای آبی و بنفش بیشتر در معرض محو شدن قرار دارند.
برای مبتدیان، شروع با گلهای انعطافپذیر مانند بنفشه سهرنگ یا مارگریت پیشنهاد میشود و همیشه مقداری بیشتر از نیاز فشردهسازی کنید، زیرا ممکن است برخی نمونهها پاره شوند یا تغییر رنگ دهند. این فرآیند با صبر و انتخاب دقیق، مجموعهای از گیاهان حفظشده را برای استفاده در کارتها، نشانگرهای کتاب و آثار هنری ماندگار فراهم میآورد.